Menu
Hij is een van de slechts drie Nederlanders die planeet aarde ooit vanuit de ruimte heeft gezien. Die ervaring heeft diepe indruk gemaakt op André Kuipers. Zelfs zoveel dat hij tegenwoordig een groot deel van zijn tijd besteed aan het vertellen hoe kwetsbaar ‘dat ene stipje in dat onherbergzame heelal’ is. Het is ook het verhaal van de voormalige astronaut (64) tijdens de Dag van de Duurzaamheid in het Westland. BOEM in gesprek met André Kuipers.
En nee, die ervaring heeft van André Kuipers geen pessimist gemaakt. ‘Toen ik terug op aarde kwam en mij er meer in ging verdiepen, schrok ik wel even hoe hard de biodiversiteit achteruitgaat. Maar als we niets doen, gaat het nog harder. We moeten de aarde hersteltijd geven, zodat er weer een evenwicht kan ontstaan. En we kúnnen ook een heleboel dingen doen. Op beurzen en congressen kom ik veel jonge mensen tegen met allemaal fantastische ideeën. Ik weet ook wel, negen van de tien halen het niet, maar er gaat altijd wel iets door. Ik geloof heel erg in technologie. We moeten alleen wel zo verstandig zijn om het ook toe te passen.’
Meer dan 200 dagen verbleef André in de ruimte. Z’n tweede en laatste ruimtereis ligt inmiddels elf jaar achter hem. Nog altijd kan hij het beeld van toen heel helder voor de geest halen. ‘Als je van dichtbij naar de aarde kijkt, is onze planeet groots en majestueus. Maar als je erlangs kijkt, zie je een stipje in een onherbergzaam zwart heelal. Als we het hier op aarde verknallen, kunnen we niet even naar een andere planeet.’
Bedrijven kunnen een grote rol spelen in de transitie naar een duurzame aarde, zegt André. Ook omdat ze wel móeten. ‘Geen enkel bedrijf wil een tweede Kodak worden. Die hebben de digitale camera uitgevonden, maar ze hebben nagelaten om ‘m goed te vermarkten. Ik ben ervan overtuigd dat de meeste bedrijven nog steeds winst kunnen maken als hun businessmodel verduurzaamt. Als je slim bent, denk je nu na over wat eraan komt. Wat betekent het voor mijn bedrijf als ik niks doe?’
Er zijn voorbeelden genoeg van producten die een kwart eeuw terug nog niet eens bestonden, zegt André met hoorbaar enthousiasme. ‘Hadden we toen elektrische auto’s? Groene stroom? Biologische producten? Nu ligt het schap er vol mee. Niet omdat de supermarkt zo aardig wil zijn, maar gewoon omdat je er winst mee kunt maken.’
Hij weet ook dat de consument niet altijd staat te springen om iets nieuws en duurzaams te omarmen. ‘Daarom is bewustwording zo belangrijk. De gewone burger weet vaak niet wat wel of niet duurzaam is. Die kijkt vaak in de eerste plaats naar de eigen portemonnee. Maar ik denk dat de consument heel langzaam doorkrijgt dat als iets duurzaam is, het óók comfortabel kan zijn.’
Ook voor bouwend Nederland komt er een uitdaging aan. Nieuwbouw heeft al vaak het etiket duurzaam, maar de grootste opgave is de verduurzaming van de bestaande woningvoorraad. ‘Ik heb tien jaar terug een oude stolpboerderij gekocht. Op een gegeven moment stonden er alleen nog twee muren en een dak. Alles moest worden vervangen. Maar dat gaf ons de gelegenheid om het meteen duurzaam doen: met duurzame materialen en goede isolatie van bijvoorbeeld oude kranten, vloerverwarming op zonnecollectoren, aardwarmte, zonnepanelen en geen gas meer. Maar ik weet ook dat dit niet zomaar kan in iedere woning. Verduurzaming vereist investeringen van individuen en bedrijven. Hoeveel? Daar moesten wij ook een rekensom voor maken. Veel investeringen verdienen zichzelf op een goed moment terug.’
André is op missie. Niet op ruimtemissie, maar op een duurzame missie. ‘Ik geloof er heilig in dat technologie ons verder gaat brengen. Er lopen een heleboel intelligente mensen rond op aarde. Jonge mensen zijn er goed in om out-of-the-box te denken. En uiteindelijk wil iedereen toch dat zijn of haar kinderen of kleinkinderen rondlopen op een aarde die in evenwicht is?’
